Niebiańskie przysmaki – rachuchy, ruchańce, ruchanki

Kto z nas nie zna smaku racuchów, podawanych na ciepło z cukrem-pudrem, a niekiedy też z kwaśną śmietaną, puchatych i aromatycznych, o chrupiącej złotej skórce, pachnących cynamonem? Jest to potrawa goszcząca na każdym polskim stole, czasem okazyjnie, a czasie – jak w niektórych rejonach Polski, np. na Podlasiu – obowiązkowo podczas Bożonarodzeniowej wigilii. Krążą opinie, że w odróżnieniu od prostych naleśników, przyrządzenie racuchów wymaga dużo czasu i jest pracochłonne. Nic bardziej mylnego! To danie proste i łatwe, może je przygotować z dziećmi, które będą miały przy tym bardzo dużo satysfakcji.

Krótki rys historyczny
Jak podają językoznawcy, nazwa „racuszki” wywodzi się od ukraińskiego gwarowego słowa „hreczuszki”, oznaczającego pierwotnie placki z mąki gryczanej, i obecnie funkcjonuje w całej Polsce, choć, jak to często bywa, w różnych częściach kraju zaczęto tworzyć modyfikację tej potrawy w zależności od rodzaju składników i sposobu ich przyrządzania – racuchy, ruchańce, ruchanki. Nie używa się też już w Polsce mąki gryczanej, tylko pszennej, zatem można powiedzieć, że potrawa ta została całkiem przejęta przez naszą polską kulinarną tradycję jako zupełnie nowy produkt.

Racuchy
Klasyczne racuchy przyrządza się na bazie mąki pszennej, cukru, mleka i/lub śmietany. Tutaj podamy wersję z jabłkami, ponieważ właśnie racuchy z jabłkami przypominają nam czasy dzieciństwa, kiedy to jadło się je wprost z talerza palcami, jeszcze gorące i pachnące cynamonem.
A oto bardzo prosty przepis na to smaczne danie:
Składniki:
• 1,5 szklanki mąki
• 1 szklanka mleka
• 1 duże jajko
• 1 łyżka oleju (dodana do ciasta)
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 2 łyżki cukru waniliowego
• 0,5 łyżeczki soli
• 1 łyżeczka cynamonu
• 1-2 jabłka
Składniki dokładnie wymieszać w misce. Ciasto powinno mieć konsystencję gęstej śmietany. Jabłka obrać i drobno pokroić i dodać do ciasta. Na patelni rozgrzać olej. Racuchy smażyć na złocisty kolor. Podawać posypane cukrem lub cukrem-pudrem [1].
Zapewniamy, że uda się za każdym razem!

Ruchańce
Niejeden czytelnik zarumieni się, widząc tę nazwę, ale zapewniamy, iż mamy tu do czynienia z bardzo przyzwoitym i smacznym daniem, a nazwa wywodzi się od przemieszania rzeczownika „racuch” z czasownikiem „rucha”, który jeszcze nie tak dawno znaczył po prostu „ruszać” się”. Jak sami zobaczycie, gdy spróbujecie przyrządzić tę potrawę, placki „ruszają się” podczas smażenia, i stąd ta nazwa. Od klasycznych racuchów ruchańce różnią się tym, iż w składzie mają drożdże i masło.
Poniżej przepis na to danie:
Składniki:
• 350 g mąki pszennej
• 7 g suchych drożdży instant
• 3 łyżki cukru
• 150 ml ciepłego mleka
• 60 g rozpuszczonego masła
• 1 jajko
Do miski przesiać mąkę, dodać szczyptę soli, wymieszać, pośrodku zrobić wgłębienie. Do tego wgłębienia wsypujemy suche drożdże, zasypujemy je cukrem, a także wlewamy 100 ml ciepłego mleka. Lekko mieszamy łyżką, a po około 2-3 minutach dodajemy pozostałe składniki. Odstawiamy na minimum 20 minut do podrośnięcia. Przygotowujemy szklankę z gorącą wodą. Gotowe ciasto drożdżowe nabieramy łyżką, za każdym razem maczaną uprzednio w wodzie (by się zbytnio nie kleiło do łyżki). Smażymy na rozgrzanym oleju (na małym ogniu), z obu stron na złoty kolor. Gotowe posypujemy cukrem pudrem [2].
Ciekawostką jest, iż w dawnych czasach przyrządzano ruchańce drożdżowe o bardzo dużej średnicy i podawano je z zupami, np. żurem, często podczas karnawału.

Ruchanki
Kolejną odmianę klasycznych racuchów są tzw. ruchanki, pierwotnie przygotowywane z ciasta chlebowego, który pozostawał po wyrobieniu chleba. Przepis jest dość prosty i właściwie niewiele odbiega od przepisu na opisane wyżej ruchańce – z tym, że placki robione na zakwasie mają bardziej wytrwany smak. W trakcie smażenia także charakterystycznie „ruszają się”.
A oto przepis:
Składniki:
• 300 g mąki pszennej
• 0,4 l mleka
• 2 jajka
• 40 g masła
• 1 łyżka cukru
• 25 g świeżych drożdży
• 1 łyżeczki soli
Mleko podgrzewamy do temperatury około 37-38 stopni C (ma być ciepłe, ale nie może być zbyt gorące, bo zabije drożdże). Na małej patelni rozpuszczamy masło. W dużej misce mieszamy mąkę, sól i jajka. Do miski dolewamy 300 ml mleka i rozpuszczone masło, a do pozostałych 100 ml mleka dodajemy cukier i drożdże. Dokładnie mieszamy, by drożdże się rozpuściły. Drożdże zostawiamy na kwadrans. Po 15 minutach dodajemy zaczyn do ciasta. Dokładnie mieszamy i zostawiamy na kolejne 15 minut w ciepłym miejscu. Ruchanki smażymy na oleju najpierw z jednej, a potem z drugiej strony. Podaje się je na gorąco. Najlepiej smakują posypane cukrem pudrem, można też dodać dżem, konfiturę lub śmietanę. [3]

Teraz tylko pozostaje nam wybrać przepis, zakupić odpowiednie produkty i delektować się smakiem tej polskiej potrawy.
Życzymy smacznego!

[1] Przepis ze strony: http://mojekuchennezapiski.blogspot.com/2009/08/zociste-racuchy-z-jabkami.html/
[2] Przepis ze strony: https://poprostupycha.com.pl/przepis/drozdzowe-ruchance/
[3] Przepis ze strony: https://madameedith.com/przepis/ruchanki-kaszubskie-racuchy/